2010 წელს ყირგიზეთში პრეზიდენტი ბაკიევი იმავე რუსული სცენარით ჩამოაგდეს, როგორც 1991 წლის ბოლოს საქართველოს პრეზიდენტი ზვიად გამსახურდია... ქურდს ქუდი ეწვოდაო - სხვანაირად ვერ აიხსნება ყირგიზეთში მომხდარი აჯანყებიდან რამდენიმე საათში რუსეთის პრემიერ-მინისტრის სატელევიზიო განცხადება - ვლადიმირ პუტინი ირწმუნებოდა, რომ მისთვისაც სრულიად მოულოდნელი იყო ბიშკეკის მოვლენები და რუსეთი არაფერ შუაშია.
ფიცი მწამს, ბოლო მაკვირვებსო, ნათქვამია - კრემლის ხელი აშკარად იგრძნობა პრეზიდენტ ბაკიევის ხელისუფლების იარაღით ჩამოგდებაში, ისევე როგორც ეს 19 წლის წინ საქართველოში მოხდა.
საქართველოს პირველი პრეზიდენტის, ზვიად გამსახურდიას ხელისუფლების დამხობის ბოლო, შეიარაღებული ეტაპი 22 დეკემბერს დაიწყო და 6 იანვრამდე გასტანა.
ორ კვირაზე მეტხანს თბილისის ცენტრში ბრძოლები არ წყდებოდა, იყენებდნენ მძიმე ჯავშანტექნიკასა და არტილერიასაც. ერთ-ერთ მონაკვეთში კი აშკარად დაფიქსირდა რუსი სპეცრაზმელების მიერ პარლამენტში ჯავშანტრანსპორტიორით შეჭრაც, რომ აღარაფერი ვთქვათ გენერალ ბეპაევის მიერ კიტოვანისა და იოსელიანის ჯგუფებისათვის შეიარაღებისა და ტყვია-წამლის მიწოდებაზე.
ბიშკეკში თითქმის ყველაფერი ამ სცენარით გამეორდა, ერთი ეგაა, არტილერია არ გამოუყენებიათ, თუმცა მაროდიორობა არც ბიშკეკს დაჰკლებია, ისევე როგორც 19 წლის წინ თბილისს.
ორივე შემთხვევაში მოქმედი პრეზიდენტის ხელისუფლების დამხობის სცენარი მოსკოვში დაიწერა, რასაც დაერთო აშშ-ის ხელისუფალთა სისუსტე, სიტუაციაში გაურკვევლობა და ამავე დროს, კრემლის გაუღიზიანებლობის პოლიტიკა.
როდესაც გამსახურდიას ხელისუფლების ჩამოგდება ხდებოდა, წინა პლანზე სოციალური და საკადრო პრობლემები იყო დაყენებული, რისი რეალური საფუძველიც არსებობდა, რადგან გამსახურდიას მმართველობით (ისევე, როგორც 19 წლის შემდეგ ბაკიევის) საზოგადოების დიდი ნაწილი არცთუ უსაფუძვლოდ იყო უკმაყოფილო.
მაგრამ უმთავრესი მიზეზი, რომელიც ზემოხსენებულ სოციალურ თუ საკადრო პრობლემებს იყო ამოფარებული, გახლდათ რუსეთის გავლენის ბერკეტების შენარჩუნება საქართველოსა და მთლიანად სამხრეთ კავკასიაში.
დსთ-ში საქართველოს შეუსვლელობა და რუსეთის სამხედრო ბაზების გაყვანის მოთხოვნა კრემლს ამ ბერკეტების გარეშე ტოვებდა, ამიტომაც თბილისის ომით მოსკოვმა საქართველოში სამხედრო ინფრასტრუქტურა არანაკლებ 14 წლით შეინარჩუნა.
ყირგიზეთში დღეს სწორედ ის ხდება, რაც ჩვენ წლების წინ გავიარეთ.
პრეზიდენტი ბაკიევი, რომელიც ყირგიზეთის სათავეში ჩვენი "ვარდებისნაირი" "ფერადი" რევოლუციით მოვიდა, ბოლო წელს აქტიურად ცდილობდა, ორმაგი პოლიტიკური თამაშის წარმოებას მოსკოვსა და ვაშინგტონს შორის.
ყველას ახსოვს ბიშკეკის შარშანდელი სენსაციური გადაწყვეტილება - დაეხურა ამერიკული სამხედრო-საჰაერო ბაზა ბიშკეკთან ახლომდებარე საერთაშორისო აეროპორტ "მანასის" ტერიტორიაზე.
ამას მაშინვე მოჰყვა რუსეთის გულუხვი საჩუქარი - ყირგიზეთს მოსკოვმა უანგაროდ 150 მლნ დოლარიანი გრანტი და 2-მილიარდიანი შეღავათიანი კრედიტი გამოუყო (რომელიც ბოლომდე არ მიუღია).
ცოტა ხანში პრეზიდენტმა ბაკიევმა მოულოდნელად უარი თქვა ამერიკელების განდევნაზე ყირგიზეთიდან და "მანასის" ამერიკული სამხედრო-საჰაერო ბაზა სატრანზიტო გადაზიდვების ცენტრად გადაინათლა. ფაქტობრივად, პენტაგონმა გააგრძელა ფუნქციონირება ყირგიზეთში.
მეტიც, ყირგიზეთში შეიარაღებული აჯანყებების დაწყებამდე ერთი თვით ადრე, 9 მარტს, გავრცელდა ინფორმაცია, რომ აშშ 5,5 მლნ დოლარს დახარჯავდა ქვეყნის სამხრეთში სპეციალური სავარჯიშო ცენტრის მოსაწყობად, სადაც ყირგიზ სამხედროებს მოამზადებდნენ.
არ არის გამორიცხული, რომ ეს ბოლო წვეთი გახდა კრემლისთვის, რადგან პუტინ-მედვედევის ტანდემი მიხვდა, რომ ამერიკელები აფართოებდნენ თავიანთ სამხედრო-პოლიტიკურ გავლენას ყირგიზეთსა და მთლიანად შუა აზიაში, რამაც, სავარაუდოდ, დააჩქარა რუსეთის სპეცსამსახურების გააქტიურება და ყირგიზეთის ხელისუფლების შეიარაღებული გზით დამხობა. შეიარაღებული გადატრიალებით ხელისუფლებაში მოსული ყირგიზეთის დროებითი მთავრობა უკვე სთხოვს რუსეთს დახმარებას, რუსი სამხედროების მიერ ქვეყანაში წესრიგის დამყარებასაც კი.
შემდეგი ნაბიჯი, სავარაუდოდ, "მანასის" აეროპორტში ამერიკული სატრანზიტო გადაზიდვების ცენტრის მოსამსახურეთა რიცხვის თანდათანობით შემცირება და ბოლოს, მთლიანად დახურვა გახდება.
ასე აგებს აშშ-ის დემოკრატიული პარტიის წარმომადგენელთა ხელისუფლება პოლიტიკურ ბრძოლას შუა აზიაში რუსეთთან, სამხრეთ კავკასიაში კი თეთრმა სახლმა უკვე თითქმის ყველაფერი დაუთმო კრემლს...
ჩვენი დოსიე:
ყირგიზეთი მსოფლიოში უნიკალური სახელმწიფოა. მის ტერიტორიაზე ერთდროულად ფუნქციონირებს ორი ზესახელმწიფოს სამხედრო ბაზა. ბიშკეკის აღმოსავლეთით, 20 კმ-ში მდებარე კანტის სამხედრო აეროდრომზე დისლოცირებულია რუსული 999-ე საჰაერო ბაზა, რომელიც სტრუქტურულად შედის ურალის ოლქის სამხედრო-საჰაერო ძალებისა და საჰაერო თავდაცვის ძალების მე-5 არმიაში.
ამ ბაზაში 250 ოფიცერი და 150 ჯარისკაცია. შეიარაღებაშია გამანადგურებლები СУ-27-ები, მოიერიშეები СУ-25-ები, სატრანსპორტო ИЛ-76-ები, შვეულმფრენები МИ-8-ები და სასწავლო-საბრძოლო L-39-ები. რამდენიმე დღის წინ მოსკოვმა კანტში, ბაზის უსაფრთხოების გასაზრდელად, დამატებით 150-მდე მედესანტე გადაისროლა.
ბიშკეკის ჩრდილოეთით, 23 კმ-ში განთავსებული "მანასის" საერთაშორისო აეროპორტის გამოყენება პენტაგონმა 2001 წლის დეკემბრიდან დაიწყო. ამ აეროპორტში მუდმივად დგას ათზე მეტი С-17 ტიპის სამხედრო-სატრანსპორტო და КС-135 ტიპის ჰაერში საწვავით გამწყობი თვითმფრინავი. მანასიდან ავღანეთის ჩრდილოეთ საზღვრამდე 590 კმ-მდეა, ქაბულამდე - 1000 კმ.
მანასიდან აფრენილი საჰაერო ტანკერები ჰაერში საწვავით აწყობენ NATO-ს იმ საბრძოლო თვითმფრინავებს, რომლებიც ავღანეთში თალიბებზე საჰაერო დარტყმებს ახორციელებენ.
თავდაპირველად, აშშ ბიშკეკს "მანასის" იჯარაში წელიწადში მხოლოდ 2 მლნ დოლარს უხდიდა. 2006 წელს პრეზიდენტმა ბაკიევმა მისი 207 მლნ დოლარამდე გაზრდა მოითხოვა. საბოლოოდ, ყირგიზეთისთვის ყოველწლიურად 150 მლნ დოლარის სამხედრო დახმარებაზე შეთანხმდნენ.
"მანასის" საჰაერო ბაზის დაკარგვა ავღანეთში მოქმედ NATO-ს ISAF-ის ძალების მომარაგებასა და საბრძოლო უზრუნველყოფას სერიოზულ პრობლემებს შეუქმნის.
ირაკლი ალადაშვილი
მთავარი გვერდი
თამაშები
