სამოქალაქო თავდაცვის ფუნქციებია:
- მოსახლეობის და სამრეწველო-ეკონომიკური ობიექტების შეტყობინება სხვა და სხვა საშიშროებების შესახებ როგორც მშვიდობიან ასევე საომარ ვოთარებაში
- მეცადინეობების, წვრთნების და სწავლებების ჩატარება მოსახლეობასთან და სამრეწველო ობიექტებზე
- მოსახლეობის და მატერიალურ-კულტურული ფასეულობების ევაკუაცია უსაფრთხო რაიონებში
- მოსახლეობისთვის თავშესაფარების და ინდივიდუალური თავდაცვის საშუალებების გამოყოფა
- შენიღბვის ღონისძიებების გატარება
- ავარიულ-სამშველო სამუშაოების ჩატარება საომარი მოქმედებების წარმოებისას ან მის შედეგად წარმოქმნილი საშიშროებებისას მოსახლეობისათვის, ასევე ბუნებრივი და ტექნოგენური ხასიათის განსაკუთრებული სიტუაციებისას
- პირველ რიგში საბრძოლო მოქმედებების წარმოებისას ან მის შედეგად დაზარალებული მოსახლეობისათვის დახმარების (მათ შორის სამედიცინო დახმარების) აღმოჩენა, თავშესაფრის და საცხოვრებელი ფართის გამოყოფა, სხვა საჭირო ზომების გატარება
- საომარი მოქმედებებისას ან მისი წარმოების შედეგად წარმოქმნილ ხანძრებთან ბრძოლა
- რადიაციული. ქიმიური, ბიოლოგიური და სხვა სახის დასნებოვნების რაიონების აღმოჩენა და შემოფარგვლა, ამ რაიონებში დაზარალებული მოსახლეობისა და ფასეულობებისთვის სამაშველო სამუშაოების ჩატარება
- დაზარალებულ რაიონებში წესრიგის აღდგენა-შენარჩუნება
- კომუნალური სამსახურების ფუნქციონირების აღდგენა საომარ პერიოდში
- გვამების დასაფლავება
- სახელმწიფოს ეკონომიკის მდგრადი ფუნქციონირებისათვის საჭირო ობიექტების დასაცავად და მოსახლეობის გადასარჩენად საჭირო ღონისძიებების შემუშავება და განხორციელება

როგორც ვხედავთ სამოქალაქო თავდაცვის ამოცანები და ფუნქციები საკმაოდ მასშტაბური და მოცულობითია. ამიტომ სამოქალაქო თავდაცვის ღონისძიებებში თითქმის ყველა სამთავრობო და ადგილობრივი მმართველობის სტრუქტურა მონაწილეობს. ძალიან ბევრ ქვეყანაში სამოქალაქო თავდაცვის ხელმძღვანელად ითვლება პრემიერ-მინისტრი, ანუ მთავრობის ხელმძღვანელი, რომელიც უშუალო სხვა და სხვა სტრუქტურების კოორდინაციას ახორციელებს.
სამოქალაქო თავდაცვის ღონისძიებების განხორციელებაში ჩართულია სხვა და სხვა სამინისტროები: შინაგან საქმეთა, თავდაცვის, ჯანდაცვის, ფინანსთა, ეკონომიკის, რეგიონალური მართვის და სხვა. აგვისტოს ომის დროს პრეზიდენტის დავალებით თბილისის მერია, სხვა და სხვა სამინისტროები ასრულებდნენ სამოქალაქო თავდაცვის ფუნქციებს, მაგრამ ამას არ ქონდა სისტემური ხასიათი და არ იყო წინასწარ დაგეგმილი და მომზადებული.
ჩვენთან საომარი მოქმედებების განახლების საშიშროება არ მოხსნილა. ამას გარდა ხშირია სტიქიური უბედურებები, განსაკუთრებით წყალდიდობები. აუცილებლად მიმაჩნია მძლავრი სამთავრობო სტრუქტურის შექმნა, რომელსაც დაეკისრება საქმოქალაქო თავდაცვის ფუნქციების განხორციელება. შესაძლოა ასეთ სამინისტროს დაერქვას განსაკუთრებული სიტუაციების სამინისტრო (რუსეთში ეს სტრუქტურა ერთ-ერთი ყველაზე წარმატებულია, რომელიც ფაქტიურად შოიგუმ შექმნა და დღესვე მას უცვლელად ხელმძღვანელობს).
სამოქალაქო თავდაცვის შექმნა (ისევე როგორც ყველაფერი სახელმწიფოში) სისტემურ მიდგომას საჭიროებს. სამოქალაქო თავდაცვის სისტემას შეადგენს:
- ყველა დონის სახლემწიფო მართვის ორგანოები, რომელთა ფუნქციებში შედის მოსახლეობის დაცვის და უსაფრთხოების უზრუნველყოფა, განსაკუთრებული სიტუაციების შესახებ შეტყობინება და მათზე რეაგირება
- სამოქალაქო თავდაცვის ამოცანების გადასაჭრელად განკუთვნილი ძალები და საშუალებები
- განსაკუთრებული სიტუაციებისათვის გამოყოფილი საფინანსო, სამედიცინო და მატერიალურ-ტექნიკური საშუალებების ფონდები და რეზერვები
- კავშირგაბმულობის, შეტყობინების, მართვის და საინფორმაციო უზრუნველყოფის სისტემები

სამოქალაქო თავდაცვის სისტემა უნდა შეიქმნას შემდეგი ძირითადი პრინციპების გათვალისწინებით:
- მოსახლეობის დაცვის უზრუნველყოფა ქვეყნის მტელ ტერიოტორიაზე
- მოსახლეობის დიფერნცირებული დაცვა ტერიტორიის ეკონომიკური, ბუნებრივი და სხვა მახასიათებლების და განსაკუთრებული სიტუცაიის წარმოქმნის რეალური საფრთხის გათვალისწინებით
- თავდაცვისთი ღონისძიებების წინასწარი დაგეგმვა და განხორციელება
- თავდაცვითი ღონისძიებების განსაზღვრისას ძალების და საშუალებების, ასევე ღონისძიებების მოცულობის და შინაარსის აუცილებელი საკმარისობის განსაზღვრა.

სამოქალაქო თავდაცვის განსახორციელებლად შექმნილ ახალ სამინისტროში შეიძლება ჩამოყალიბდეს სხვა და სხვა გასამხედროებული თუ არაგასამხედროებული სტრუქტურები. ამავე სამინისტროში უნდა გადმოვიდეს სამაშველო და სახანძრო სამსახურები, ჩამოყალიბდეს სამედიცინო დახმარების ბრიგადები და სხვა. სამოქალაქო თავდაცვის ორგანიზება უმჯობესია მოხდეს ტერიტორიული პრინციპით. მასში ჩართული უნდა იყოს რეზერვისტებიც. გასაკუთრებული სიტუაციის წარმოქმნისას ყველამ უნდა იცოდეს თავისი ამოცანა და ადგილი.
უნდა დაიწყოს მუშაობა საკანონმდებლო ბაზის შექმნაზე. სამოქალაქო თავდაცვის ფუნქციონირებისთვის ათობით საკანონმდებლო აქთი და სხვა და სხვა სახის სახელმძღვანელო საბუთის შექმნა იქნება საჭირო.

მოსახლეობის ძირითადი ნაწილის სწავლება უნდა მოხდეს სასწავლო დაწესებულებებში და წარმოებებში, სახელმწიფო სტრუქტურებში. ყველა დაწესებულების ხელმძღვანელი ამავე დროს უნდა იყოს ამ ობიექტის სამოქალაქო თავდაცვის უფროსი. მთელი სახელმწიფოს სამოქალაქო თავდაცვის უფროსი კი უნდა იყოს მთავრობის ხელმძღვანელის, რომელიც სამოქალაქო თავდაცვის ღონისძიებებს ქვეყანაში განახორციელებს პასუხისმგებელი სამინისტროს (განსაკუთრებულ სიტუციათა სამინისტრო) და სხვა სამთავრობო სტრუქტურების მეშვეობით.
სასწავლო დაწესებულებებში უნდა ისწავლებოდეს სიცოცხლის უსაფრთხოების და თავის გადარჩენის საფუძვლები. ამისათვის საჭიროა სპეციალური პროგრამების შემუშავებდა და კადრების მომზადება. ჩვენ ათასობით თადარიგის ოფიცერი გვყავს, რომელთა დასაქმება მათ სოციალურ მდგომარეობასაც გააუმჯობესებს და მათი მომზადება გაცილებით იოლი იქნება, როგორც სამოქალაქო თავდაცვის სხვა და სხვა სტრუქტურებში, ასევე სასწავლო დაწესებუელებებში სამუშაოდ. ოღონდ ეს არ უნდა იქცეს ბავშვების გასამხედროების ინსტრუმენტად, როცა სკოლებში სამხედრო საქმეს მოუმზადებელი თადარიგის ოფიცრები ასწავლიდნენ და ძირითადში სამწყობრო მომზადებიტ იყვნენ დაკავებულნი. ხაზს ვუსვამ ახალი პროგრამების და სპეციელისტების გადამზადების აუცილებლობას.
იმედს გამოვთქვამ, რომ ჩვენს ქვეყანაში არ იქნება სამოქალაქო თავდაცვის ღონისძიებების გატარების საჭიროება და ჩვენი მომავალი ომების და ბუნებრივი თუ ტექნოგენური კატაკლიზმების გარეშე იქნება, მაგრამ აუცილებლობის შემთხვევაში ჩვენი სახელმწიფო მზად აღმოჩნდება საკუთარი მოქალაქეების და მატერიალურ-კულტურული ფასეულობების დასაცავად.