რუსეთის წარმოების უპილოტო საფრენი აპარატი ”პჩელა”

* * * * * * * *
* * * * * * * *

ახლა უპილოტო საფრენი აპარეტების (შემდგომში ”უსა”) საბრძოლო გამოყენების და მათ წინააღმდეგ ბრძოლის თავისებურებები განვიხილოთ. სადაზვერვო და კავშირგაბმულობის უსა-ს გამოყენებისას ერთ ურთიერთწინააღმდეგობას ვაწყდებით: რაც მაღლა დაფრინავს უსა, მით მეტია მისი მოქმედების არეალი, მაღალ სიმაღლეზე კი ადვილია მისი აღმოჩენა (ჰერმესის ტიპის უსა-ს ვიზუალურად აღმოჩენის სიშორე დაახლოებით 3 კმ-ს შეადგენს) და განადგურება. დაბალ სიმაღლეზე ფრენისას რთულია მისი განადგურება, მოქმედების არეალი კი საგრძნობლად მცირდება. ამ ერთიერთწინააღმდეგობის გადაჭრა სპეციალისტების ხელოვნებაზეა დამოკიდებული.
უსა-ს წინააღმდეგ ბრძოლა საკმაოდ პრობლემატურია, თუ მათი გამოყენება კარგადაა გათვლილი და უზრუნველყოფილი. უპილოტო საფრენი აპარატების უმრავლესობა მცირე რადიოლოკაციური შემჩნევადობით გამოირჩევა. აქ მთავარი მის მცირე ზომებთან ერთად პლანერის ფორმაა. სტელსის ტექნოლოგიით დამზადებული (რადიოლოკაციური ენერგიის მშთანთქავი) ზედაპირის მქონე უსა ათეულობით (ან ასეულობით) მილიონი ეღირება. ამიტომ უსა-ს პლანერის ფორმა უნდა უზრუნველყოფდეს რადარებიდან გამოსხივებული ენერგიის მაქსიმალურად გაფანტვას სივრცეში და არა რადარისკენ უკან დაბრუნებას (სურათებზე ასეთი უსა-ს ნიმუშები ნაჩვენებია). ჩვეულებრივი პლანერის მქონე, თუნდაც საკმაოდ მცირე ზომების უსა-ს კი პლანერის ეფექტური ამრეკლავი ფართი შეიძლება იმდენივე ქონდეს როგორც საბრძოლო თვითმფრინავს და ის იოლად აღმოჩენადი იყოს რადარებისთვის.
ამიტომ უსა-ს შეძენისას მისი რადიოლოკაციური აღმოჩენადობის საკითხს განსაკუთრებული მნიშვნელობა უნდა მიექცეს და გარდა ტექნიკური დოკუმენტაციის გაცნობისა, მისი პრაქტიკული შემოწმებაც უნდა მოხდეს სხვა და სხვა დიაპაზონის (სანტიმეტრული, დეციმეტრული, მეტრული) რადარების მეშვეობით, რათა დადგინდეს რამდენად შეესაბამება მის ტექნიკურ მონაცემებში ნაჩვენები ციფრები რადიოლოკაციურ შეუმჩნევადობის შესახებ სისწორეს.
უპილოტო საფრენი აპარატის გამოყენება კარგად უნდა იყოს უზრუნველყოფილი. იგულისხმება შენიღბვა, რადიოელექტრონული ბრძოლა და, თუ საჭირო გახდა, მისი აქტიური დაცვა ჰაერიდან.
მოწყობილი უნდა იქნას რამოდენიმე სასტარტო მოედანი და უსა-ს გაფრენის ფაქტი მაქსიმალურად გასაიდუმლოებული უნდა იყოს. თუ მოწინააღმდეგისთვის სტარტიდანვე იქნება ცნობილი უსა-ს ფრენის შესახებ, მის წინააღმდეგ ბრძოლაც უფრო წარმატებულად შეეძლება. ამიტომ სხვა ღონისძიებებთან ერთად სასტარტო მოედნების ცვლა აუცილებელია. ასევე უნდა იცვლებოდეს ფრენის დრო როგორც დღისით, ასევე ღამით.
დეტალურად უნდა დაიგეგმოს ფრენის პროფილი და მაღალ სიმაღლეზე ფრენის მონაკვეთები მაქსიმალურად უნდა შემცირდეს. დაზვერვის რაიონში ფრენის ხანგრძლივობა გამიზნული და ამოცანიდან გამომდინარე უნდა იყოს და არა უსა-ს ფრენის ხანგრძლივობის შესაძლებლობიდან გამომდინარე საწვავის თუ ენერგიის სრულად გახარჯვამდე.
უსა-ს ფრენის დროს უნდა დაიგეგმოს სხვა და სხვა სადემონსტრაციო ღონისძიებები, თუნდაც მეორე უსა-ს ფრენები მოწინააღმდეგე მხარის ყურადრების გადასატანად.
ფრენის პერიოდში უნდა ჩაირთოს რადარების საჭირო რაოდენობა, რათა დაზვერვის რაიონის საჰაერო სივრცე მაქსიმალურად გაკონტროლდეს. უპილოტო საფრენი აპარატების გამოყენებისას უნდა ჩაირთოს რადიო და რადიოტექნიკური დაზვერვის რადარები. თუ გაგვაჩნია პასიური რადარი აღნიშნულ რეგიონში, მისი ჩართვა აუცილებელია, რადგან უსა-ს აღმოჩენის შემთხვევაში მოწინააღმდეგე მხარე ჩართავს სხვა და სხვა ტექნიკურ საშუალებებს: რადარებს, რადიოსადგურებს, რომელთა მონაცემების დადგენა არანაკლებ სასარგებლო იქნება დაზვერვის ინტერესებისთვის, ვიდრე უსა-სგან მიღებული ვიდეოინფორმაცია. კარგი იქნება თუ შეძენილი იქნება ვერა-ს ტიპის პასიური რადარი, რომელიც თავისი დიაპაზონით სრულად დაფარავს ჩრდილო-დასავლეთ მიმართულებას.
დღევანდელი ეკონომიური მდგომარეობა იძლეოდა საშუალებას შეძენილიყო რადიო და რადიოელექტრონული ჩახშობის საშუალებები, რათა უსა-ს ფრენის დროს მოხდეს მოწინააღმდეგის კავშირგაბმულობის და სხვა ტექნიკური საშუალებების (რადარების) ჩახშობა უსა-ს აღმოჩენის და განადგურების გართულების მიზნით. ამის გაკეთება არც ახლაა დაგვიანებული.
ისევე როგორც სხვა საკითხებშიც, ასევე უპილოტო საფრენი აპარატების გამოყენების მზა რცეპტები, რომლებიც ყველა სიტუაციაში გამოსადეგი იქნებოდა, არ შეიძლება დაიწეროს. ყველაფერი სპეციალისტების და მეთაურების თეორიულ მომზადებაზე, პრაქტიკულ გამოცდილებაზე და ტალანტზეა დამოკიდებულის. უნდა გამოირიცხოს ტრაფარეტული მოქმედებები. საჭიროა მეტი ყურადრება დაეთმოს სპეციალისტების მომზადებას, მეტაურების დახელოვნებას. მომზადებულ კადრებს კი გაფრტხილება ესაჭიროება, რასაც სამწუხაროდ ვერ ვხედავ და გაუმართლებელი საკადრო ცვლილებები დღესაც გრძელდება საჰაერო ძალებში.
და ბოლოს, სახელმწიფომ უნდა იფიქროს საკუთარი გამანადგურებელი ავიაციის შექმნაზე, რადგან როგორც დავინახეთ, უპილოტო საფრენი აპარატების ფრენებს ჰაერიდან დაცვა ესაჭიროება. 2004 წელს არსებობდა მიგ-29 ტიპის გამანდგურებლების შეძენის პროექტი, რომელიც მაშინდელი გენერალური შტაბის ინტრიგებს შეეწირა. 4 წლის განმავლობაში უკვე ბევრის მიღწევა შეიძლებოდა. ეს ღალატის ტოლფასი ინტრიგები იყო და იმედია მსგვას ფაქტებს ქართული არმიის ისტორიაში ადგილი აღარ ექნება. საქართველოს დამოუკიდებლობის 15-წლიან ისტორიაში ყოველთვის გვეგონა, რომ ”აი ახლა დავათბობთ რუსეთთან ურთიერთობებს და მერე დიდ დანახარჯები თავდაცვაზე აღარ დაგვჭირდება”. 300 წელი მასე ვფიქრობთ და სანამ ჩვენი ურთიერთობები დარეგულირდება შეიძლება კიდევ 300 წელი გავიდეს, რადგან რუსულ პოლიტიკას ჩვენ ვერ შევცვლით. ჩვენ შეგვიძლია მოვერგოთ რუსულ პოლიტიკას. 300-წლიანმა ისტორიამ დაგვანახა, რომ ”მორგების პოლიტიკას” კარგი არაფერი მოუტანია. დროა ვიფიქროთ ქართული ნაციის ერთობაზე, მისი მებრძოლი სულის სიმტკიცეზე, შევქმნათ ეფექტური არმია და ჩვენი სიძლიერით მშვიდობიანად მოვაგვაროთ ცვენი პრობლემები, აღვადგინოთ ჩვენი ტერიტორიული მთლიანობა, თუ საჭირო გახდება ვიომოთ ისტორიული მისიისთვის, ჩვენი თაობის მიერ დაკარგული ტერიტორიები ჩვენივე თაობამ დავიბრუნოთ და არ დავუტოვოთ ჩვენს შვილებს გადასაწყვეტად. ქართველი ერი საქართველოშიც და მის ფარგლებს გარეტაც მზად უნდა იყოს მსხვერპლის გასაღებად, თუმცა ძლიერი არმიის და მთელი ერის მებრძოლი სულისკვეთების პირობებში კონფლიქტის მშვიდობიანად მოგვარების მეტი შანსი არსებობს.
გამარჯვებით გვევლოს!